Polkadot (DOT), özleştirilmiş birden fazla blok zincirin birbiri ile güvenli bir iletişim kurmasına olanak sağlayan heterojen yapıda bir blok zincir projesidir. Polkadot ana zinciri üzerinde geliştirilen parachainler ile birlikte farklı yapılara sahip birden fazla blok zincirin güvenliği Polkadot tarafından sağlanmaktadır. Heterojen yapıya sahip olan Polkadot, birbirine paralel zincirler ile aynı anda çok sayıda transferin gerçekleştirilmesine olanak sağlamaktadır.
DOT Coin Nedir?
DOT coin, Polkadot ekosisteminin ve blok zincirin yerel kripto para birimidir. Polkadot üzerinde nominator (doğrulayıcı) ve nominator olmak için kullanılan DOT coin, ana ağın güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamaktadır.
DOT coin ekosistem içerisinde 4 farklı amaca hizmet etmektedir. Bunlar yönetişim,ağın sürekliliğinin sağlanması, staking ve birlikte çalışabilirlik olarak karşımıza çıkmaktadır. Yönetişim ile kullanıcılar ellerinde bulundurdukları coinler ile zincir üzerinde söz sahibi olabilmektedirler. Staking ile hem ağın sürdürülebilirliği hem de ek getiri için DOT coin stake edilmektedir.
Polkadot Projesi
Polkadot, Gavin Wood ve arkadaşları tarafından 2019 yılında geliştirilen ve ICO’su yapılan bir kripto para ve blok zincir projesidir. Polkadot, kurucuları arasında, bir zamanlar Ethereum geliştiricisi olan Dr. Gavin Wood’un da yer aldığı Web3 Vakfı tarafından geliştirilmiştir. ICO sonrası Ağustos 2020 tarihinde piyasaya çıkan DOT coin ve Polkadot blok zinciri, heterojen yapısı ile birden fazla blok zincirin birlikte çalışabilmesine olanak sağlamaktadır.
Polkadot üzerinde birbirleri ile iletişim kurabilen zincirler kolaylıkla veri alışverişi yapabilmektedir. Bu da temel anlamda yönetişim ve ölçeklenebilirlik sorunlarına çözüm getirmektedir. Polkadot ekosisteminin çok zincirli ağ yapısını desteklemesinden dolayı birbiriyle paralel çalışan ağlar oluşturmak mümkündür. Oluşturulan bu ağlar projenin hedefine ve isteklerine göre dizayn edilebilmektedir. Ayrıca ekosistem içerisinde bulunan diğer projeler birbirleri ile etkileşime girebilmektedirler. Bu özellikler sayesinde ekosistem sürekli olarak güncel ve işler bir halde olmaya devam etmektedir.
Polkadot projesi birlikte çalışabilirlik ve merkeziyetsizlik vurgusu ile ön plana çıkmaktadır. Polkadot temelde kullanıcıların kontrolünde olan merkeziyetsiz bir Web yani internet zinciri olmayı hedeflemektedir. Polkadot, dağıtık dağıtık defter teknolojisi ile uygulama, proje ve özel ağlar oluşturmayı her zamankinden daha kolay hale getirmektedir.
Polkadot Blok Zinciri
Polkadot blok zinciri çok zincirli bir ağ yapısına elverişli bir şekilde çalışmaktadır. Polkadot üzerinde parachain şeklinde çalışan diğer ağlar, Polkadot ekosisteminden yararlanarak kendi ekosistemlerini inşa etmektedirler. Polkadot’un çoklu ağ yapısını destekleyen blok zinciri temelde 4 ana bileşenden meydana gelmektedir.
Relay Chain
Relay Chain, Polkadot ağının ana zinciridir. Polkadot üzerinde inşa edilmiş diğer ağlar bu ana zincire bağlı bir şekilde çalışmaktadır. Yatırımcılar ellerindeki DOT coinler ile relay chain üzerinden düğüm oluşturarak ağa katılabilmektedirler.
Parachain
Parachain, Polkadot ekosistemin projeler ve yatırımcılar için en cazip özelliklerinden bir tanesidir. Paralel zincir olarakta adlandırılan parachainler kendi özel token ve blok zincir yapıları olan ancak Polkadot ekosistemine bağlı zincirler olarak çalışmaktadırlar.
Polkadot ekosistemi içerisinde parachain olarak çalışmak isteyen projeler belirli aralıklar ile düzenlenen parachain açık artırmalarına katılarak kullanıcılardan destek talep etmektedirler. Açık artırma sonucunda en fazla desteği alan projeler parachain olarak hizmet etmeye başlamaktadırlar.
Parathread
Parathreadler parachainler ile benzer özelliklere sahiptir. Parachainler ekosistem içerisindeki devamlı oyuncular olarak tanımlanırken, parathreadler ise Polkadot ekosisteminde kullandıkça öde (pay-as-you-go) modeli ile çalışmaktadırlar. Parathread’ler ana ağa sürekli bağlantı gerektirmezler.
Bridge
Köprü yani bridge ise parachain ve parathreadlerin Ethereum gibi diğer blok zincirler ile iletişim kurmasına ve varlık transferine olanak sağlayan yapılardır.
Polkadot Konsensüs Yapısı
Polkadot blok zinciri çoklu zincir yapısına sahip olduğu için diğer blok zincirlere göre daha farklı bir güvenlik ve konsensüs yapısı bulunmaktadır. Polkadot üzerinde 2 farklı protokol kullanılmaktadır ve bu yapı temelde hibrit konsensüs olarak adlandırılmaktadır. Bu yapılardan ilki BABE (Blind Assignment for Blockchain Extension) olarak adlandırılan ve blok üretiminde kullanılan bir mekanizmadır. Bir diğeri ise GRANDPA (GHOST-based Recursive ANcestor Deriving Prefix Agreement) olarak adlandırılan ve relay chain için uygulanan bir kesinlik durum bildirgecidir. Bütün bu konsensüs mekanizması ise dört ana rolden oluşan bileşenlerden oluşmaktadır.
Validator
Validator yani doğrulayıcılar Polkadot ana ağı üzerinde DOT stake ederek zincirin güvenliğini sağlamaktadır. Doğrulayıcılar, Parachain ve parathreadlerden gelen verileri doğrulayarak diğer düğümler ile senkronize bir şekilde relay chain’in güvenliğini sağlamaktadır.
Nominator
Nominator, relay chain üzerinde düğüm kurmak istemeyen ya da yeteri kadar DOT coini olmayan kullanıcıların ellerindeki coinleri bir doğrulayıcıya güvenerek stake edenler olarak tanımlanmaktadır.
Collator
Collator yani toplayıcılar, parachain ve parathreadlerde gerçekleşen işlemleri toplayarak, Relay Chain üzerindeki doğrulayıcılar için geçiş kanıtları üretmektedirler.
Fisherman
Fisherman bütün ağları izleyerek kötüye kullanım olması durumunda doğrulayıcılara bildiren yapılardır. Parachain ve toplayıcılarda ağ üzerinde bu görevi üstlenebilmektedirler.
DOT Tokenomics
DOT coin, Polkadot ekosistemi içerisinde kullanılan temel para birimidir. DOT yıllık belirli bir enflasyon oranına göre ağ üzerinde DOT coin stake eden kullanıcılara ödül olarak verilmektedir. 2019 yılındaki ilk arz esnasında 10.000.000 adet ile piyasaya çıkan DOT coinin maksimum arzı bulunmamaktadır. İlk arz esnasında topluluk tarafından yapılan oylama ile arzda satılan miktar adeti 100 kat artırıldı. Token dağılımı ise arz artışına rağmen aynı düzeyde kalmıştır:
- Token satışı yatırımcıları – 50%
- 2019 yılı özel satış yatırımcıları – 5%
- 2020 yılı token satışı yatırımcıları – 3,4%
- Vakıf (Fon ihtiyacı için) – 11,6%
- Web 3 vakfı (geliştirme ve vakıf ihtiyaçları için) – 30%
DOT coin enflasyon oranı ağda toplam stake edilen DOT miktarı ile orantılı bir şekilde belirlenmektedir. Eğer ağ üzerinde yeteri kadar stake yok ise stake ödülleri artmaktadır. Ancak ağ üzerinde stake edilen miktar toplam miktar eğer yüzde 50 sınırını geçerse stake ödülleri ciddi seviyede azalmaktadır. Bu da Polkadot ekosisteminin güvenliği ve DOT coin likiditesi için önemli bir mekanizma olarak karşımıza çıkmaktadır.
Polkadot Kurucu ve Yönetim Kadrosu
Polkadot, açık kaynaklı ve kullanıcı dostu, merkeziyetsiz bir vakıf olmayı hedefleyen Web 3 vakfı tarafından yönetilen bir projedir. Polkadot projesinin kurucuları arasında eski Ethereum geliştiricilerinden olan Gavin Wood’da bulunmaktadır. Gavin dışında diğer kurucular ise Robert Habermeier and Peter Czaban olarak karşımıza çıkmaktadır.
Web3 Vakfı’nın başkanı olan Gavin Wood, Ethereum kurucu ortağı, Parity Technologies’in kurucusu ve akıllı sözleşme kodlama dili Solidity’nin yaratıcısı olarak sektördeki en etkili insanlar arasındadır. Wood aynı zamanda Web3 terimini icat etmesiyle de tanınmaktadır.
Habermeier başarılı bir blok zincir ve kriptografi araştırmacısı ve geliştiricisidir. Czaban ise son derece uzmanlaşmış fintech endüstrilerinde zengin deneyime sahip Web3 Foundation’ın eski Teknoloji Direktörüdür.
Sonuç
Polkadot, kripto para dünyasında hem teknolojik hem de işlem hızı olarak gelişmiş bir Layer-1 projesidir. Polkadot kripto para dünyasına getirdiği birlikte çalışabilirlik ve çoklu zincir yapısı ile ön plana çıkmaktadır. Polkadot, bilgi birikimi yüksek geliştirici ekip, ekosistem büyüklüğü ve sunduğu teknolojik altyapı ile bir blok zincir ve kripto para birimi olarak karşımıza çıkmaktadır.
Polkadot blok zinciri birlikte çalışabilir ve yüksek TPS oranına ulaşabilen çoklu zincir yapısı ile diğer birçok blok zincir projesinden ayrılmaktadır. Polkadot özelinde anahtar çıkarımlar ise
Olumlu
- Çoklu zincir yapısı
- Geliştiriciler için farklı dillerde geliştirilebilen projelere ev sahipliği yapma (parachain)
- Yüksek işlem kapasitesi
- Web 3 için heterojen ve hibrit bir yapıya sahip olması
Olumsuz
- Aktif doğrulayıcı sayısı düşük
Polkadot (DOT) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
DOT coin ne zaman çıktı?
DOT coin 2019 yılında piyasaya çıkmıştır.
DOT coin arzı ne kadar?
DOT coin maksimum arzı bulunmamaktadır.